از نزدیک به چهارهزار سال پیش از میلاد تاکنون انسان‌ها سعی در اهلی کردن اسب‌ها داشته‌اند و در این کار بسیار موفق بوده‌اند. امروزه اکثر نژادهای اسب اهلی هستند. اسب‌ها به خصوص قبل از اختراع ماشین و صنعتی شدن بسیاری از کارها، کمک‌حال انسان‌ها در انجام امور بوده‌اند. اسب‌ها به وفاداری و نجابت معروفند، در ادبیات و فرهنگ جایگاه ویژه ای دارند و شعر در مورد اسب از شاعران قدیم و جدید بسیار است. در این متن قصد داریم همه چیز در مورد اسب ها را با شما به اشتراک بگذاریم؛ از ویژگی‌های مختلف این حیوان و نژادهای مختلف آن، تا رازها و دانستنی‌های جالب درباره اسب به همراه عکس‌های زیبا و باکیفیت. این مطلب را از دست ندهید!
همه چیز در مورد اسب از منشا تا نگهداری و تغذیه
سیر تکاملی اسب
از نظر تکاملی، منشاء اسب‌های امروزی پستانداری کوچک شبیه روباه است که در طی میلیون‌ها سال تکامل پیدا کرده. طبق یافته‌های فسیلی، این جانور چیزی حدود ۳۰ تا ۳۵ سانتی‌متر بوده و برای حرکت و راه رفتن از کف پنجه‌های خود استفاده می‌کرده است. این حیوان در سیر تکاملی خود رشد کرده و عادت غذایی آن از میوه خواری به علف خواری تغییر پیدا کرده است و پس از میلیون‌ها سال به شکل اسب‌های امروزی درآمده است. تحقیقات نشان می‌دهد که اسب‌های ترکمن ایرانی، بیشترین شباهت را به اجداد خود دارند.
طول عمر اسب
طول عمر اسب‌ها به عوامل مختلفی از جمله شرایط زندگی، میزان فعالیت و نژادشان بستگی دارد؛ اما عمر هر اسب به طور متوسط چیزی حدود ۲۵ تا ۳۰ سال است. البته گونه‌هایی از اسب نیز وجود دارند که می‌توانند بیش از این هم عمر کنند و به سن چهل‌سالگی نیز برسند.
غذا و روش نگهداری اسب
غذای اصلی اسب‌ها علوفه‌ای است که از
یونجه خشک یا چراگاه‌ها تأمین می‌شود. می‌توان اسب‌های پرجنب و جوش‌تر را با غلات تازه نیز تغذیه کرد، اما حتی در این حالت هم باید بیش از پنجاه درصد غذای اسب از علوفه باشد. اسب باید در تمام طول روز و شب به آب دسترسی داشته باشد. هر اسب به طور متوسط چیزی حدود ۴۰ لیتر در روز آب می‌نوشد. اسب‌ها باید در باد و باران سرپناه مناسبی داشت باشند. همچنین باید به طور روزانه از اصطبل بیرون برده شوند و تحرک و تمرین روزانه داشته باشند. برس کشیدن بر روی مو‌های اسب برای سلامت پوست و رشد موهایش اهمیت دارد.
محل نگهداری اسب
اسب‌های پرورشی در اصطبل نگهداری می‌شوند و بیشتر زمان زندگی خود را نیز در اصطبل به سر می‌برند، بنابراین باید توجه داشت که محل زندگی آنان استاندارد باشد. برای مثال محل اصطبل از نظر جغرافیایی باید نورگیر باشد و همچنین باید حرارت ثابتی داشته باشد. دیواره‌های اصطبل باید طوری تعبیه شوند که به بدن اسب آسیبی نرسد. بهتر است جای کافی برای دراز کشیدن، ایستادن و حرکت مختصر اسب وجود داشته باشد. همچنین بهتر است اصطبل‌هایی که چند اسب دارند طوری طراحی شوند که اسب‌های مختلف یکدیگر را ببینند و اسب تمام مدت تنها نباشد.
نژادهای مختلف اسب
اسب‌ها دارای نژادهای بسیار گوناگونی هستند و این نژادها در کشورهای مختلف جهان پراکنده‌اند. در اینجا شما را با معروف‌ترین نژادهای اسب آشنا می‌کنیم:
۱. اسب ترکمن از اصیل ترین و کمیاب ترین نژادها
اسب‌های با نژاد ترکمن اسب‌هایی ایرانی‌اند که بیشتر در ترکمن صحرا یافت می‌شوند. این اسب‌ها بدنی کشیده و دمی لاغر دارند و می‌توانند با سرعت بالایی بدوند. رنگ این اسب‌ها تیره است. تغییراتی که در محیط زیست این اسب‌ها داده شده موجب شده است که اسب‌های ترکمن خالص بسیار کم شوند. به دلیل قلت این گونه، صادرات این اسب به خارج از کشور ممنوع شده است.
۲. اسب نژاد انگلیسی تروبرد (Thoroughbred)
این اسب در واقع نتیجه آمیزش دو نژاد اسب عرب و اسب محلی انگلیسی است و به همین دلیل پیشینه طولانی‌ای ندارد. از این اسب در مسابقات اسب‌دوانی و سوارکاری استفاده می‌شده است، چراکه این نژاد تیزپاترین نژاد اسب است. از ویژگی‌های ظاهری این اسب‌ها می‌توان به پاهای بسیار کشیده اما قوی و رنگ تیره پوست اشاره کرد. از این اسب در ایران هم موجود است که البته وارداتی هستند.
۳. نژاد هانووین اسب قدرتمند اروپایی
اسب‌های این نژاد در قرن‌های گذشته برای انجام کارهای مزرعه‌داری و نظامی تربیت می‌شدند و مورد استفاده قرار می‌گرفتند، اما نژاد مدرن این اسب، برای مسابقات تربیت می‌شوند. این نژاد معروف‌ترین نژاد از اسب‌های خونگرم اروپایی است و در رشته‌های درساژ و پرش عملکرد بسیار موفقی دارد. این اسب‌ها بسیار قدرتمند و ورزشی بوده و رفتاری متعادل و آرام دارند. رنگ این نژاد متنوع است و می‌تواند سفید، سیاه، خاکستری یا قهوه‌ای باشد.
۴. اسب خالدار نژاد آپالوسا
این نژاد سومین نژاد پرجمعیت در میان اسب‌های جهان است که به نژاد «سرخپوستی» یا «خالدار» نیز معروف است و مهم‌ترین ویژگی ظاهری آن‌ها همین وجود لکه‌ها / خال‌ها بر روی بدنشان است. اکثر این اسب‌ها روشن‌اند و لکه‌های تیره روی بدن دارند و یا بالعکس، یعنی زمینه تیره و لکه‌های روشن دارند؛ اما الگوهای دیگری نیز برای این لکه دیده شده است: مثلاً اسبی که تمام بدن آن یک‌رنگ است، به جز لکه بزرگ سفیدی که کپل آن را پوشانده است و… علاوه بر این از دیگر ویژگی‌های ظاهری این نژاد می‌توان به راه‌راه بودن سم آن‌ها اشاره کرد. این نژاد طبعی آرام دارد و به همین دلیل برای پیمودن مسیرهای طولانی بسیار مناسب است. همچنین قدرت بالای آن‌ها در پرش می‌تواند آنان را در این رشته موفق گرداند.
۵. اسب نژاد شایر اسب درشکه
این نژاد، نژادی انگلیسی است. اسب‌های شایر بسیار تنومند بوده و وزن متوسط آن‌ها به یک تُن نیز می‌رسد. اسب‌های این نژاد بسیار نیرومندند و به همین دلیل از آن‌ها برای بارکشی و کشیدن گاری و درشکه و… استفاده می‌شده است. طبع این نژاد بسیار آرام و مطیع است. رنگ این اسب‌ها معمولاً مشکی است، اما نمونه‌های کهربایی و دورنگ آن نیز فراوان‌اند.
۶. اسب جیپسی نژاد ایرلندی دو رنگ
اسب چیپسی دارای نژاد ایرلندی است و از نژادگیری انتخابی تولید شده است. هدف از تولید و تربیت این نژاد، پدید آوردن اسب‌هایی بوده است که نیرومند و مطیع باشند و به آب و غذای کمی نیاز داشته باشند. از ویژگی‌های ظاهری این اسب می‌توان به دو رنگ بودن پوست این اسب‌ها اشاره کرد.
۷. بارب از قدیمی ترین نژادهای اسب
نژاد این اسب‌ها بسیار قدیمی بوده و به آفریقای شمالی برمی‌گردد. ریشه بسیاری از نژادهای امروزی نیز به نژاد بارب برمی‌گردد و در واقع نتیجه جفت‌گیری این نژاد با نژادی دیگر است. این اسب‌ها در شرایط سخت بسیار خوب دوام می‌آورند و به همین دلیل از آن‌ها در مسابقات مقاومتی (غیر دو) بسیار استفاده می‌شود. همچنین این اسب در شرایط بیابانی نیز تحمل بالایی دارد. از ویژگی‌های ظاهری این نژاد می‌توان به سر بلند و شانه‌های پهن اشاره کرد. رنگ پوست این اسب معمولاً تک رنگ است.
دانستنی‌ها و رازهای جالب درباره اسب ها
۱. اسب‌ها نمی‌توانند از راه دهان نفس بکشند و تنها عضوی که آنان را به تنفس قادر می‌کند، بینی آنان است.
۲. اسب‌ها هنگام نشستن یا دراز کشیدن نسبت به زمانی که ایستاده‌اند انرژی بیشتری صرف می‌کنند.
۳. یک پای اسب نسبت به پای دیگر آن کوتاه‌تر است. با توجه به اینکه اسب به کدام سمت تکیه می‌کند، می‌توانید تشخیص دهید که سمت کوتاه‌تر کدام است.
۴. اسب‌ها می‌توانند همزمان به دو نقطه نگاه کنند.
۵. یک اسب می‌تواند هم به صورت دراز کشیده و هم به صورت ایستاده بخوابد.
۶. چشم‌های اسب ها از چشم‌های دیگر پستانداران بزرگتر است و به آنان دید تقریباً ۳۶۰ درجه‌ای می‌دهد.
۷. اسب‌هایی که گروهی زندگی می‌کنند به صورت همزمان نمی‌خوابند و در هر زمانی حداقل یکی از آن‌ها بیدار است که نگهبان دیگران باشد.
سخن پایانی
اسب حیوانی پستاندار است و به نجابت معروف است. (البته در گذشته واژه نجابت بیشتر به معنای گرامی و ارزشمند بودن، اصالت و والایی به کار می‌رفته) این حیوان از قرون دور و پس از اینکه توسط انسان‌ها اهلی و تربیت شدند، با انسان‌ها زندگی کرده و به خصوص قبل از صنعتی شدن حمل و نقل و کشاوزی، بسیار به انسان‌ها کمک کرده‌اند. نژادهای بسیار زیاد و مختلفی از این حیوان در سرتاسر دنیا وجود دارد که نتیجه جفت‌گیری نژادهای مختلف اسب‌ها با یکدیگر است. هر یک از این نژادها ویژگی‌های خاصی دارند. در این متن با معروف‌ترین نژادهای این حیوان و ویژگی‌ها آنان آشنا شدید.