گربه، حیوانی خانگی و دوست داشتنی

گربه، حیوانی خانگی و دوست داشتنی

گربه چیست؟ گربه با نام علمی Felis silvestris catus، زیرگونه‌ای از گربه وحشی با نام علمی Felis catus و رده پستانداران است. برای تمایز این جانور از انواع وحشی، از نام «گربه خانگی» یا «گربه اهلی» استفاده می‌شود. گُربه خانگی جانوری اهلی از خانواده گربه‌سانان و یک حیوان گوشت‌خوارسان است. امروزه حدود ۶۰۰ میلیون گربه در سراسر دنیا پراکنده‌اند و تقریباً در هر جایی که انسان‌ها زندگی می‌کنند، بود و باش دارند.

مشخصات و آناتومی گربه

 

اندازه:  گربه ها معمولاً وزنی بین ۲/۵ تا ۷ کیلوگرم (۵/۵ تا ۱۶ پوند) دارند. اگرچه در بعضی گونه‌های خاص وزن گربه تا ۱۱٫۳ کیلوگرم (۲۵ پوند) نیز می‌رسد. گربه‌هایی نیز هستند که به علت پرخوری تا ۳۰ کیلوگرم وزن داشته‌اند. از طرف دیگر در برخی گونه‌های گربه‌های کوچک وزن گربه کمتر از ۲۵۰ گرم است.

چشم‌ها: گربه ها معمولاً حیواناتی شب‌گرد هستند و در طول روز بیشتر وقت خود را به استراحت می‌گذرانند. علت برق چشم گربه در شب وجود پوششی به نام پرده درخشان در چشم آن است که به دید بهتر آن‌ها در نور کم کمک می‌کند. بنابراین گربه توانایی دید در تاریکی را ندارد، ولی در نور کم می‌تواند ببیند.

ستون مهره‌ها: گربه مانند بیشتر پستانداران دارای ۷ مهره گردنی، ۱۳ مهره صدری یا مهره‌های پشت سینه، (انسان دارای ۱۲ مهره صدری است)، ۷ مهره کمری (انسان دارای ۵ مهره کمری است) و ۳ مهره خاجی (مهره‌های قرار گرفته در قسمت انتهایی بدن که انسان به علت نوع ایستادن دارای ۵ مهره از این نوع است) است. البته «گربه مانکس» ۲۲ یا ۲۳ مهره دمی (انسان دارای ۳ تا ۵ مهره دمی است) دارد. تعداد بیشتر مهره‌ها در کمر و سینه گربه در مقایسه با انسان باعث انعطاف‌پذیری و تحرک بیشتر این حیوان می‌شود. گربه از مهره‌های انتهایی دم برای حفظ تعادل در حرکات سریع استفاده می‌کند. استخوان‌های چنبر (ترقوه) گربه دارای توانایی جابجایی هستند بدین ترتیب گربه می‌تواند از هر مجرایی که سرش از آن بگذرد، عبور کند.

دهان: گربه، دندان‌های بسیار خوبی برای شکافتن گوشت دارد. دندان آسیاب یکم و دندان آسیاب کوچک در این حیوان با هم جفتی را تشکیل می‌دهند که برای شکافتن گوشت همچون قیچی عمل می‌کند. این سازوکار در بسیاری از گربه‌سانان از گرگ‌ها پیشرفته‌تر است. زبان گربه دارای برآمدگی‌های ریزی است که از آنها برای نگه داشتن و شکافتن گوشت یا لاشه استفاده می‌کند. بر روی این برآمدگی‌ها یا تیغ‌های کوچک نوعی ماده خاص وجود دارد که به گربه در هنگام تمیز کردن آنها کمک می‌کند. این برآمدگی‌ها مانند قلاب‌های ریزی هستند که به سمت عقب خوابیده‌اند و به این صورت اجازه نمی‌دهند گوشت از دهان گربه خارج شود.

تعداد دندان‌های گربه بالغ به ۳۰ عدد می‌رسد. گربه توانایی انجام حرکت جانبی فک‌های خود را ندارد و بنابراین نمی‌تواند غذا را آسیاب کند. همچنین دندان‌های آسیای گربه نیز سطح‌آسیاب‌کردن ندارند. اما زبان سوهان مانند گربه امکان جدا کردن گوشت از استخوان دارد.

صدا: گربه حیوانی پرسروصدایی هستند و انواع مختلفی از صداها را ایجاد می‌کنند. میو کردن رایجترین و معروفترین صدای آن‌هاست که به شکل‌های مختلفی برای مقاصد متفاوت انجام می‌شود. خرخر کردن نوعی صدای التیام‌بخش است که برای آن‌ها کاربردهای التیام‌بخشی و ارتباطی دارد. از صدای بلندی برای جفت‌یابی استفاده می‌شود و از غرش، فیف و خرناس هم برای وضعیت‌های تهاجمی و دفاعی استفاده می‌کنند. آن‌ها هنگامی که شکاری را دور از دسترس خود می‌بینند صدای پچ‌پچ مانندی را ایجاد می‌کنند و صداهای فرکانس بسیار بالا (که در محدوده شنوایی انسان نیست) هم در صداهای ارتباطی بچه‌گربه‌ها وجود دارد.

گوش: ۳۲ ماهیچه متفاوت در هر گوش گربه به حیوان اجازه می‌دهند تا یک شنوایی کنترل شده‌داشته باشد. بدین صورت گربه می‌تواند هر کدام از گوش‌های خود را آزادانه نسبت به دیگری حرکت دهد. با این توانایی گربه می‌تواند در حالی که در یک جهت حرکت می‌کند گوش خود را در جهت مخالف بچرخاند. همچنین بیشتر گربه‌ها می‌توانند گوش‌های خود را به سمت بالا بگیرند. برعکس سگ‌ها، گربه‌های دالگوش (با گوش‌های آویزان) بسیار نایابند (گونه Scottish Fold به علت جهش ژنتیکی دالگوش است). در هنگام عصبانیت یا وحشت‌زدگی گربه گوش‌های خود را می‌خواباند. گربه‌ها همچنین در زمان بازی یا زمانی که صدایی از پشت سر بیاید گوش‌های خود را به سمت عقب می‌چرخانند.

دست و پا: گربه مانند سگ حیوانی پنجه‌رو هستند. این حیوان دقیقاً بر روی پنجه‌های خود حرکت می‌کند. گربه‌سانان می‌توانند خیلی بادقت حرکت و با کمترین صدا حرکت کنند. گربه می‌تواند در هنگام راه رفتن، پنجه‌های عقبی خود را دقیقاً بر روی مکان پنجه‌های جلویی قرار دهد. این توانایی نه‌تنها به حرکت بی‌صدای حیوان کمک می‌کند بلکه همیشه از جای پاهای عقبی خود مطمئن است. این توانایی مخصوصاً در زمین‌های ناهموار برای حیوان مفید است.

برخلاف سگ و دیگر پستانداران، گربه برای راه رفتن هر دو پای خود را بر روی مکانی قرار داده و سپس دو پای دیگر را جلو می‌آورد. بیشتر پستانداران پاهای خود را به نوبت از روی زمین برمی‌دارند. گربه این توانایی خود را با یورتمه رفتن در شتر، زرافه، برخی اسب‌های آهسته‌گام و تعداد کمی از پستانداران شریک است.

چنگال: مانند دیگر گونه‌های گربه‌سان (البته به جز چیتا با نام درست یوزپلنگ آسیایی) چنگال‌های گربه حالت جمع

شونده دارند. در حالت عادی و آرام، چنگال‌های گربه به وسیله پوست پوشیده شده و به صورت پنجه هستند. این توانایی باعث می‌شود تا چنگال‌های حیوان تیز بماند و از گیر کردن به زمین و ایجاد صدا در موقع شکار جلوگیری شود.

چنگال‌های پاهای جلویی گربه همیشه از چنگال‌های عقبی تیزترند. اما گربه‌ها می‌توانند با اراده کامل چنگال‌های هر کدام از پاهایشان را باز کنند. آنها از چنگال‌های خود برای دفاع، شکار کردن، بالارفتن از سطوح، پاره کردن و یا کشیدن اجسامی که دارای پوسته‌ای نرم هستند استفاده می‌کنند. گیر کردن پنجه گربه در سطوحی مانند فرش، موکت یا پارچه‌های کلفت در صورتی که گربه قادر به آزاد کردن خود نباشد می‌تواند موجب آسیب دیدن حیوان شود.

بیشتر گربه‌ها دارای پنج چنگال بر روی پنجه‌های جلوی و چهار یا پنج چنگال بر روی پنجه‌های عقب هستند. این به دلیل یک جهش ژنتیکی کهن است اما با این حال گربه‌های خانگی از تعداد چنگال‌های بیشتری برخوردارند.

ریه: چون گربه (برخلاف سگ)، ریه های کوچکی دارد زود خسته می‌شود؛ بنابراین تلاش می‌کند که هنگام دویدن و تعقیب شکار خیلی سریع به حداکثر سرعت خود برسد.

نقش و نگار: اولین گربه‌های خط و خالدار در قرون وسطی ظاهر شدند. بر اساس نتیجه آزمایش دی‌ان‌ای نشان می‌دهد که جهش ژنتیکی در گربه‌ای در سده چهاردهم میلادی در ترکیه امروزی باعث نقش و نگار بر روی پوست گربه شده است. درسال‌های بعد گربه‌های خط و خالدار، اهمیت خود در مهارت‌های موش‌گیری برای انسان را از دست داده و به خاطر زیبایی، تحسین و با انسان هم‌نشین شدند.

تا پیش از سده نوزدهم، چون انسان در نژاد گربه‌ها (بر خلاف سگ) دستکاری چندانی نکرد ظاهر گربه نیز تغییر زیادی نکرد. اما در دو سده اخیر، نژادهای گوناگونی از گربه، پدید آمده‌اند.

معاینه گربه قبل از انتخاب به عنوان حیوان خانگی

۱ – روی موی گربه دست بکشید موی گربه باید صاف و غیر نمدی باشد همچنین موی گربه را از جهت آلودگی به کک و سایر موجودات بررسی نمائید.

۲ – گوش بچه گربه باید تمیز و خشک باشد.

۳ – چشمها باید تمیز و براق باشند بینی هم باید مرطوب باشد.

۴ – گربه سالم دارای دهان صورتی و دندانهای سفید است.

۵ – دم گربه را بلند کنید و ناحیه مقعد را به منظور علائم اسهال مورد بررسی قرار دهید.

۶ – با یک دست به آرامی زیر شکم گربه را لمس کنید این ناحیه باید گرد بوده و سفت نباشد.

شکار و طعمه گربه ها

در رژیم غذایی گربه، گوشت نقش اصلی را ایفا می‌کند و این احتمالاً دلیل تخصص ویژه گربه‌ها در شکار است. به طوریکه شکار جزء اصلی الگوی رفتاری گربه‌هاست. گربه مانند دیگر گربه‌سانان، شکارچی قهاری است و پیش از حمله مخفی شده و بی‌حرکت مانده خوبی و در هنگام حمله، گردن طعمه را برای گازگرفتن نشانه می‌گیرد. او برای وارد کردن بیشترین آسیب از دندان نیش خود استفاده می‌کند که موجب پارگی شاهرگ گردنی یا خفگی بر اثر گرفتگی نای خواهد شد.

یکی از رفتارهای نسبتاً شناخته شده در شکار گربه، نشان دادن طعمه یا شکار به انسان نگه‌دارنده گربه‌است. انگیزه این کار دقیقاً مشخص نیست. اما ممکن است به این دلیل باشد که گربه در این وضعیت به خاطر موفقیتش انتظار پاداش دارد. یکی از نظریاتی که در این مورد ارائه شده این رفتار گربه را بخشی از یک مکانیسم رفتاری می‌داند. بدین ترتیب که گربه انسان را بخشی از گروه اجتماعی خود می‌داند و بدین ترتیب می‌خواهد. باقی‌مانده غذای خود را با دیگر اعضای گروه شریک شود. یک احتمال دیگر برای توجیه این رفتار می‌تواند به این صورت باشد که بچه گربه برای اثبات مهارت‌های شکار خود طعمه شکار شده را به مادر خود نشان می‌دهد.

طول عمر گربه ها

میانگین عمر گربه در طبیعت وحش ۵ تا ۷ سال است.

در صورت نگهداری در مکان امن میانگین عمر گربه بین ۱۲ تا ۱۵ سال است.

بیشترین سن گربه مربوط به گربه‌ای به نام «کریم پاف» Creme Puff با ۳۸ سال سن بوده است.

غذا خوردن گربه ها

گربه‌ ها بیش از هشتاد نوع موجود زنده را شکار می‌کنند. بیشتر گربه‌ها جانوران کوچک‌تر از خودشان را می‌خورند. گربه‌های بزرگ حتی خرگوش هم می‌خورند. علاقه اصلی آنها پرندگان، موش ها، موش صحرایی، خرگوش، سنجاب، کژدم‌های کوچک، سوسک، ملخ پرنده و حتی اردک و حیوانات کوچک دیگر است.

محققان با بررسی ۲۱ هزار رکوردی که در بیمارستان حیوانات وحشی ثبت شده بود دریافتند که ۱۴ درصد آنها از حملات گربه‌ها صدمه دیده‌اند. از حیوانات صدمه دیده، ۸۰ درصد پرنده و ۷۰ درصد پستاندار بودند که پس از صدمه دیدن زنده نماندند.

تحمل گرما

گربه‌ ها به آفتاب علاقه زیادی دارند و همیشه هنگام روزهای آفتابی در زیر آفتاب می‌خوابند. بند گربه توانایی تحمل دمای تا ۴۴ درجه سلسیوس را دارد. گربه‌هایی که پوست ضخیمی دارند تا ۵۲ درجه را هم تحمل می‌کنند. اگر دما از ۳۹ درجه سلسیوس دما بیشتر شود عرق می‌کند و با آن‌که به آب علاقه زیادی ندارد عرق خود را تحمل می‌کنند.